مقایسه تأثیر ضد میکروبی تیمارهای هویج ایرانی (زردک) و هویج فرنگی بر روی لیستریا مونوسایتوژنز

سابقه و هدف: گزارش‌های زیادی درباره اثرات ضد میکروبی برخی سبزی‌ها از جمله هویج بر علیه میکروب‌های بیماری‌زا وجود دارد. اما در مورد زردک تاکنون تحقیقی در دنیا انجام نشده است. هدف از این مطالعه، مقایسه اثرات بازدارندگی تیمارهای رنده‌شده و رقت‌های آب هویج ایرانی یا زردک (Parstinaca sativa) و هویج فرنگی (Daucus carota) بر دو رقت باکتری لیستریا مونوسایتوژنز بود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش تجربی، ابتدا آلودگی نمونه‌ها به باکتری لیستریا مونوسایتوژنز (طبق استاندارد 1-8035) بررســـی و سپس تیمارهـــای هویج تهیه گردید. سوسپانسیون‌های CFU/mL 103 و 105 باکتری لیستریا مونوسایتــــوژنز ســــروتایپ 2a (PTCC 1295) به همه تیمارها تلقیح و با سه تکرار پس از 1 و 24 ساعت مجاورت، این تلقیح روی محیط لیستریا سلکتیو آگار کشت داده شد. نتایج با مقایسه تعداد کلنی‌های لیستریای تلقیح شده به تیمارهای هویج با شاهد (کلنی‌های بدون تلقیح) با آنالیز آماری کروسکال-‌ والیس با سطح اطمینان 95% بررسی شدند. یافته‌ها: هر دو نوع هویج از نظر آلودگی به لیستریا مونوسایتوژنز منفی بودند. هر دو نوع هویج بر لیستریا مونوسایتوژنز اثر بازدارنده داشتند ولی اثر زردک به مراتب بیشتر بود (005/0p<). زردک بر هر دو رقت سوسپانسیون باکتری مؤثر بود، در حالی که هویج فرنگی فقط بر سوسپانسیون CFU/mL 103 تأثیر داشت. اثر بازدارندگی زردک بعد از 24 ساعت نگهداری تلقیح در یخچال نسبت به یک ساعت افزایش یافت، ولی در مورد هویج فرنگی تغییری نکرد. اثر آب هویج کامل از سایر تیمارها بیشتر بود، ولی تفاوت سایر تیمارها معنی‌دار نبود. ضمن بررسی مشخص شد هویج فرنگی تازه اثر بازدارندگی روی باکتری ندارد، ولی نگهداری آن به مدت 4 روز در دمای اتاق و یخچال، باعث بروز این اثر می‌شود. نتیجه‌گیری: هویج فرنگی و زردک اثر بازدارندگی بر روی باکتری لیستریا مونوسایتوژنز دارند، ولی اثر زردک به مراتب بیشتر از هویج است. شرایط بروز اثرات ضد میکروبی در هر یک از انواع هویج بسیار متنوع است و نیاز به بررسی بیشتری دارد. این مطالعه، مقدمه‌ای است برای تحقیق بیشتر در مورد امکان استخراج ترکیبات ضد میکروبی هویج به خصوص نوع زردک و استفاده از آن به عنوان یک نگهدارنده طبیعی مؤثر بر باکتری‌های قابل انتقال از غذا.